Chyba każdy z nas był świadkiem sytuacji, gdzie ktoś kogoś obrażał, wyzywał czy wyśmiewał. Takie sytuacje wzniecają w nas sporo trudnych emocji. Pojawia się najsilniej gniew, złość z jednoczesnym poczuciem bezradności. Niestety, na takie sytuacje narażone są także dzieci i młodzież. Jak zatem przygotować młode pokolenie na tego typu zdarzenia?
Czym jest mobbing rówieśniczy?
Zjawisko mobbingu występuje nie tylko w życiu dorosłych ale i w życiu naszych dzieci. Mówimy w tej sytuacji o mobbingu rówieśniczym lub szkolnym. Wiąże się to z prześladowaniem dziecka przez inne dziecko (dzieci). To forma przemocy psychicznej, która czasami wiąże się z przemocą fizyczną. Przez dłuższy czas nękacz-mobber sam lub wraz z grupą może na przykład nadawać mu obraźliwe przezwiska, szydzić z niego i zachęcając do tego samego innych, poniżać obelgami, złośliwościami, groźbami a nawet szarpać, opluwać, kopać, przewracać, bić ręką. Nękacz stara się odizolować swoją ofiarę od reszty grupy rówieśniczej, klasy. Kolejnym etapem bywa hejtowanie, czyli stosowanie mobbingu elektronicznego na portalach społecznościowych.
Jak rozpoznać czy któreś dziecko nie jest nękane?
Nękny – ofiara mobbingu rówieśniczego przeżywa ciągły stres powiązany z nieprzyjemnymi uczuciami. W samotności przeżywa strach (lęk), wstyd, smutek i duże pokłady gniewu. Ma poczucie osaczenia, bezradności czy rozpaczy. Miejsce mobbingu rówieśniczego dotyczy nie tylko szkoły i jej pobliża, ale to też podwórko, placówka zajęć pozalekcyjnych. Zachowanie nękanego przypomina stany depresyjne. Bywa wygaszone, wystraszone, często smutne, zniechęcone, zmęczone (brakiem spokojnego snu), milczące. Pojawia się jawna niechęć do pójścia do szkoły lub na inne spotkania. Narzeka na bóle brzucha, głowy i inne dolegliwości. Może także zachowywać się agresywnie wobec najbliższych i przyjaciół. W skrajnych sytuacjach pojawiają się myśli samobójcze.
Najczęściej ofiarą padają dzieci, które mają zaniżone poczucie własnej wartości, są wrażliwe, nieśmiałe i mają niskie umiejętności społeczne. Takie, które nie potrafią się bronić, zaprotestować i odpowiednio zareagować na zaczepki.
Co zatem mogą zrobić rodzice i nauczyciele?
Jeśli spotkamy się z taką sytuacją należy otoczyć dziecko opieką. Sprawdzić trzeba na jakim etapie jest mobbing rówieśniczy. Jeśli sytuacja jest poważna, konieczne staje się zastosowanie procedury w sytuacji kryzysowej wobec dziecka. Tutaj poradą i pomocą służy pedagog szkolny lub ośrodki interwencji kryzysowej. Można też dzwonić na bezpłatną infolinię dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci pod numer 800 100 100.
A jeśli jest to początek zjawiska koniecznym jest z jednej strony wesprzeć dziecko emocjonalnie, a z drugiej zaś strony dokonać wywiadu sytuacji. Podjąć wspólnie z wychowawcą kolejne kroki przeciwdziałania temu zjawisku. Zawsze należy rozmawiać z dzieckiem o tym co przeżywa i o sytuacjach, które wywołały w nim te uczucia.
Jak możemy nauczyć się pomagać dziecku w zdobyciu odpowiednich umiejętności społecznych chroniących je przed mobbingiem rówieśniczym?
Skuteczną formą pozyskania nowych technik wychowawczych jest inwestycja we własne kompetencje miękkie. To z kolei umożliwia przekazanie innym nowych umiejętności społecznych, także takich, które pomogą bronić się przed nękaniem. Jednym z takich inwestycji w nowe kompetencje miękkie dla rodziców i kadr pedagogicznych jest szkolenie organizowane przez ROKOMI Rozwój Kompetencji Miękkich. Celem szkolenia jest przygotowanie dorosłych do przeprowadzenia efektywnych dwugodzinnych warsztatów z dziećmi pt. ”Gra słowna – nękanie” w temacie mobbingu rówieśniczego. Podczas autorskiego i sprawdzonego szkolenia prezentowany jest trening umiejętności społecznych jaki można prowadzić w domu, w szkole i w innych placówkach.
Sylwester Janek
trener treningu interpersonalnego i umiejętności społecznych,
pedagog, socjoterapeuta
